Column: “De grutmeulen”

Tot aan de 41ste Molenmarkt op 14 september schrijft oud molenaar Hans Dobbe iedere week een verhaal over een van de vele molens, die ooit in Wageningen werkten en een levendig panorama vormden in onze stad. Schilderachtig mooi en voor velen nog totaal onbekend tot nu toe, wordt er een overzicht gegeven.

Foto: H. Dobbe

Op de hoek Hoogstraat-Boterstraat op de Markt ten noord-westen van de toren stond al in 1500 een grutmolen.  De Boterstraat liep in vroegere tijden door tot aan de Hoogstraat. Ongeveer op de plaats waar op zaterdags vaak de stroopwafelkraam staat. Westelijk van de kerk, die nu zo streng in de steigers staat, lag het kerkhof van de kerk, onder het huidige verhoogde plateau. Daarbuiten om de kerk was een smalle steeg, de Stormsteeg. Die heette zo, omdat het zo tochtte tussen de toren en de huizen, die tot de 2e WO bijeengepakt op de Markt stonden. Het huis zo dichtbij de toren, heette in 1599 de “Rosmeule” en in 1757 de “Grutmeulen”, wat meteen zijn functie verklaarde. In 1696 moest aan de stad erfpacht worden betaald, wat wil zeggen dat het terrein eerder eigendom was van de stad.  Op 11 november 1757 kwam het perceel in bezit van Jan Jordens. Hij kocht “de schuer van t huijs en erff, uitkoment aan de Boterstraat en t Kerckhof met al ’tgene bij de grutmolen is behouden en thans bevonden wordt”.  In 1785 werd dmv een publieke veiling verkocht aan Andries van Eldik en Rijkje van de Vijsel  “het huijs en erff met de daer insijnde grutmolen aan de Hoogstraat op ’t hoek van de Boterstraat benevens nog een schuer  en erff naast voorgaand perceel”.

Zeer waarschijnlijk was deze rosmolen dezelfde als die de Hertog van Gelre in 1500 in bezit kreeg. Hij verwierf toen namelijk de standerdmolen èn een rosmolen in de stad.

In 1832 bestond de rosmolen nog. Mogelijk werd hij pas gesloopt in 1931. In ieder geval werd in mei 1940 tegelijk met het neerhalen van de kerktoren het grootste gedeelte van de bebouwing op de Markt verwoest door Nederlandse artillerie vanaf de Grebbeberg. Als u weer een pakje stroopwafels koopt op de markt,  realiseert u zich dan dat daar op die plek 500 jaar geleden boekweitgrutten werden gemalen.

Onderzoek: Historische Vereniging Oud Wageningen.